24 ژانویه 2023-  داروی تزریقی سماگلوتاید(اوزمپیک، ساخت شرکت نوو نوردیسک)، از خانواده ی آگونیست های پپتید 1 شبه گلوکاگون (GLP-1) که برای دیابت نوع 2 تأیید شده است، با افزایش بالقوه کوچک خطر وقوع یا بدتر شدن رتینوپاتی در طول یک سال ارتباط دارد، البته این ارتباط بر فواید قلبی عروقی این دارو برتری ندارد، اما به گفته ی محققین نیاز به ارزیابی اولیه چشم را قبل از شروع درمان و نظارت مداوم بر شبکیه را پس از شروع درمان با این دارو برجسته می کند.

این نتیجه گیری بر اساس یک متاآنالیز از داده های هفت کارآزمایی اصلی پیامدهای قلبی عروقی آگونیست های GLP-1 است که در حال حاضر در بازار وجود دارند.

این یافته ها اخیرا در Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews توسط دکتر Stewart G. Albert، و همکارانش منتشر شده است.

نگرانی‌ها در مورد بدتر شدن رتینوپاتی با کلاس دارویی آگونیستGLP-1 ، ابتدا از کارآزمایی پیامدهای قلبی عروقی SUSTAIN-6 برای سماگلوتید تزریقی ناشی شد، اگرچه تجزیه و تحلیل بعدی داده‌های آن کارآزمایی نشان داد که این مشکل احتمالاً به دلیل کاهش سریع قند خون در بیمارانی بوده است که از قبل مستعد آسیب به شبکیه بوده اند تا یک اثر خاص مرتبط با این دارو، این اثر قبلا گزارش شده بود، به ویژه در کارآزمایی مهم کنترل دیابت و عوارض آن.

دکتر آلبرت، از دانشکده پزشکی دانشگاه سنت لوئیس، میسوری، گفت: در این متاآنالیز جدید، ما نشان دادیم که تزریق این دارو پس از بهبود هموگلوبین A1c با کاهش نرخ حوادث قلبی عروقی اما افزایش در نرخ وقوع رتینوپاتی ارتباط دارد.

او افزود: اما در این دسته از داروها در مجموع، نرخ افزایش رتینوپاتی را پیدا نکردیم. به نظر نمی رسد اثر آگونیست های GLP-1 بر رتینوپاتی به دلیل اثر سمی مستقیم دارو باشد. ما افزایش نرخ رتینوپاتی را پس از 1 سال درمان با سماگلوتاید و زمانی که کاهش 1 درصدی A1c اتفاق افتاد، مشاهده کردیم.

وی خاطرنشان کرد که از آنجایی که افزایش خطر عمدتاً در بین افرادی که قبلاً رتینوپاتی داشتند دیده می شد، به نظر منطقی می رسد که خطر ابتلای فرد به رتینوپاتی را قبل از درمان با سماگلوتاید بررسی کنیم یا برای نظارت دقیق چشم در زمان شروع دارو برنامه ریزی کنیم. ما به طور معمول بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 شناخته شده را سالانه برای رتینوپاتی ارزیابی می کنیم. بر اساس داده های ما، ما شاهد بدتر شدن رتینوپاتی در 1 سال قرار گرفتن در معرض این دارو بودیم، اما ما زمان دقیق بروز تغییرات را در طول یک سال درمان نمی دانیم.

بر روی چسب اوزمپیکتوصیه شده است که "بیماران با سابقه رتینوپاتی دیابتی باید از نظر پیشرفت رتینوپاتی دیابتی تحت نظر باشند" اما به طور خاص به ارزیابی چشم در زمان شروع دارو اشاره نمی کند.

به طور کلی خطر رتینوپاتی با کلاس دارویی آگونیست های GLP-1 افزایش نمی یابد

هفت کارآزمایی در متاآنالیز در مجموع شامل 56004 شرکت‌کننده بود که شیوع رتینوپاتی در میان این افراد در ابتدای تحقیق بین 9 تا 31 درصد بود.

برای کلاس دارویی آگونیست های GLP-1 به طور کلی، افزایش قابل توجهی در نرخ نسبی (RR) رتینوپاتی وجود نداشت(نرخ نسبی:  1.09؛0.36=P)، در حالی که کاهش قابل توجهی در نرخ نسبی عوارض جانبی عمده قلبی، مرگ و میر کلی و مرگ و میرهای قلبی عروقیوجود داشت(همه P <.001 یا P = 0.001).

افزایش خطر رتینوپاتی فقط در گروه سماگلوتید زیر جلدی(نرخ نسبی: 1.73؛= P 0.02 ) مشاهده شد.

بین کاهش عوارض جانبی عمده قلبی و کاهش هموگلوبینA1c ارتباط معنی‌داری وجود داشت(= P0.014)، در حالی که برای رتینوپاتی، خطر با بهبود هموگلوبین A1c افزایش یافت(0.076=P).

آنالیز زیر گروهی سماگلوتاید افزایش نرخ بدتر شدن رتینوپاتی را نشان داد

دکتر آلبرت و همکارانش یک تجزیه و تحلیل فرعی جداگانه از 11 مطالعه بر روی سماگلوتید با 11894 بیمار انجام دادند، که از این تعداد 6 مطالعه در مورد سماگلوتید خوراکیRybelsus) ؛5610 نفر) و پنج مطالعه مربوط به سماگلوتید زیر جلدی بودند(اوزمپیک؛6284 نفر).

در این ساب آنالیز، افزایش کلی در نرخ نسبی رتینوپاتی جدید یا بدتر شدن رتینوپاتی قبلی تایید شد( نرخ نسبی: 1.218؛ P=0.049)

تغییر در نرخ نسبی رتینوپاتی عمدتاً برای درمان با سماگلوتید زیر جلدی برای بیش از 1 سال  (نسبت خطر: 1.559؛ = P0.022) و کاهش در میزان هموگلوبین A1c بیش از 1.0٪ (نسبت خطر: 1.590؛=P 0.016)یافت شد. چنین تفاوتی با سماگلوتید خوراکی مشاهده نشد.

ارزیابی بیشتر داده‌ها با حذف داده های کارآزمایی SUSTAIN 6 تأثیر این دارو را بر رتینوپاتی نشان نداد، اما این آنالیز فاقد قدرت کافی بود.

دکتر آلبرت گفت: ما اثر سمی فوری هیچ دارویی را نیافتیم، با این حال نمی‌توانیم اثر تجمعی دوز را در مدت زمان طولانی‌تر رد کنیم.

منبع:

https://www.medscape.com/viewarticle/987418